Problemen met builenbrand in de maïs gehad?

Het probleem dat zich in 2021 voordeed is dat, ondanks de ogenschijnlijk goede beoordeling op de rassenlijst, sommige rassen veel builenbrand lieten zien. Daar waar de kolf deels of geheel in zogenaamde brandbuilen is omgezet, is opbrengstderving en minder voederwaarde het gevolg. Kies dan voor komend groeiseizoen voor een ras met een bewezen en goede resistentie!

Afgelopen seizoen is er meer builenbrand (Ustilago maydis) in maïs geconstateerd. Het is visueel de meest opvallende schimmelziekte. Aan de maisplant veroorzaakt de schimmel grote gezwellen (builen), die aanvankelijk omgeven zijn door een zilvergrijs glanzend, wat vettig vel en die later openbarsten om grote hoeveelheden bruinzwarte sporen vrij te stellen. 

De sporen kunnen in de bodem gemakkelijk 6 tot 10 jaar overleven met behoud van hun infecterend vermogen. De eerste symptomen treden soms al op in het 4-5 bladstadium. De sporen van de builenbrandschimmel overleven en blijven achter in de grond. Infectie in het voorjaar wordt door brandsporen ingeleid, die via wind of opspattend regenwater in de bladkelk van de jonge plant worden opgevangen.

Ziekte door extreme omstandigheden

Of een maïsplant na infectie al dan niet ziek wordt, wordt in belangrijke mate mede bepaald door elke factor die de jonge plant in haar ontwikkeling remt. Juist onder (te) droge omstandigheden of door beschadiging door hagel of machines (mechanische beschadiging door schoffelen, onderzaaien en/of onkruidbestrijding), waarbij het maïsgewas onder ‘stress’ komt te staan, kan aantasting optreden.

De verspreiding van de ziekte kan gebeuren via door met sporen gecontamineerd zaaizaad. Verspreiding van veld tot veld gebeurt hoofdzakelijk door de wind. Ook insecten, waaronder de fritvlieg, kunnen verspreiding veroorzaken.

Juist in extreme jaren, waarbij sprake is van een abrupte overgang van een droogteperiode gevolgd door voldoende neerslag of beregening, treedt heel vaak aantasting van de stengel en/of kolf op. De mate van aantasting is, naast de toestand van het gewas, ook afhankelijk van de mate van gevoeligheid van het gezaaide ras.

Veel builenbrand

Dit jaar deed zich het probleem voor dat sommige rassen veel builenbrand lieten zien, ook al hadden ze een goede beoordeling op de rassenlijst. Dat kan betekenen dat er gedurende het jarenlange onderzoek onvoldoende goed beoordeeld is. Het kan ook zijn dat de omstandigheden die aantasting bevorderen, simpelweg niet aanwezig waren.

Als alle groeiomstandigheden optimaal zijn, valt er geen onderscheid tussen rassen waar te nemen en dus ook niet te selecteren. Juist daarom selecteert KWS zijn rassen op velden waar op een kunstmatige manier worden geïnfecteerd, of waar in voorgaande jaren een grote infectiedruk is geconstateerd. Op deze manier wordt er voorkomen dat gevoelige rassen op de rassenlijst komen en, nog erger, bij de telers uitgezaaid worden. De teler betaalt anders het gelag. Voorkomen is dus ook hier beter dan genezen.

Daar waar de kolf deels of geheel in zogenaamde brandbuilen is omgezet, kunnen opbrengstderving en minder voederwaarde het gevolg zijn. Anders gezegd: een perceel waarvan de kolven voor 30% volledig zijn aangetast en veranderd in builen, levert 30% minder korrel- en zetmeelopbrengst. Bij ernstige aantasting kan ook de houdbaarheid van kuilen verminderen.

Hoewel de meningen verschillen, zijn er meerdere voederproeven die hebben aangetoond dat met builenbrandsporen gecontamineerde kuilen geen negatief effect hebben op de gezondheid en de prestaties van rundvee. Terzijde, in Mexico wordt de schimmel voor culinaire gerechten gebruikt.

Juiste maïsrassenkeuze de oplossing

Naast cultuurtechnische maatregelen, zoals een voldoende bemesting en het zoveel mogelijk voorkomen van beschadiging van het gewas (tijdens bespuiting(en) en/of schoffelen/onderzaaien), is een gerichte maïsrassenkeuze de beste oplossing om een aantasting met builenbrand zoveel mogelijk te voorkomen.

Na een jaar met veel besmettingen in sommige rassen moet de nieuwe rassenlijst, met daarin een update van de beoordeling op builenbrand, hopelijk uitsluitsel bieden! Maïsrassen met een bewezen goede resistentie tegen builenbrand zijn onder andere Exelon, Prixdor, Curacao, Benedictio, Genialis, Corazon, Figaro, Haiko, Camillo en Antonio.

Heeft u vragen over builenbrand en de voor u meest geschikte rassenkeuze? Raadpleeg dan uw KWS-adviseur! Zijn contactgegevens zijn te vinden op www.kws.com/nl